50 jaar na de release blijft Queen’s magnum opus definiëren wat durf in rockmuziek betekent
31 oktober 1975. Een nummer van bijna zes minuten, geen refrein, en een operasectie. EMI wilde het niet eens uitbrengen. Een halve eeuw later is het het meest gestreamde nummer uit de 20ste eeuw.
Er zijn nummers die je hoort. En er zijn nummers die je leven binnenwandelen en nooit meer weggaan. Voor mij was dat laatste het geval met Bohemian Rhapsody, al kwam het wel op een onverwachte manier binnen.
- Ik was elf jaar oud en helemaal verslaafd aan Jazz, het nieuwe Queen-album. Fat Bottomed Girls, Bicycle Race, Don’t Stop Me Now – dat was mijn Queen. Ik had geen idee wat er daarvoor was gekomen, geen weet van A Night at the Opera of het nummer dat daar twee jaar eerder vanaf rolde en de wereld op zijn kop zette.
Toen viel me een single in handen. En hier wordt het vreemd: ik hoorde eerst de B-kant. “I’m in Love with My Car” van Roger Taylor was het eerste wat ik hoorde van die plaat. Pas daarna draaide ik hem om en kwam Bohemian Rhapsodymijn leven binnen.
Twee jaar te laat, achteraf, als een ontdekking in plaats van een gebeurtenis. Maar vanaf dat moment is het nummer nooit meer weggegaan. Net als de band.
DE EERSTE GENERATIE: REBELLIE TEGEN DE REGELS (1975)
Wat Queen in 1975 deed was pure waanzin volgens de industrie. Freddie Mercury componeerde delen van het nummer letterlijk in bed, omdat hij een piano als hoofdbord had. Hij stormde de studio binnen met stapels snippertjes papier van zijn vaders werk, vol met fragmenten en gaten waar “iets operatisch” moest gebeuren. Brian May herinnert zich hoe Freddie op de piano bonsde “zoals de meeste mensen op drums spelen.”
Het opnemen kostte drie weken – normaal gesproken de tijd om een héél album op te nemen in die tijd. De band werkte met 24-track analoge tapes die ze zo vaak moesten “bouncen” – meerdere tracks samenvoegen om ruimte te maken – dat de tape letterlijk begon te verslijten. Ze verloren geluidskwaliteit omdat het materiaal fysiek kapot ging. 180 vocale overdubs later hadden ze het duurste nummer ooit opgenomen.
En toen wilde EMI het niet uitbrengen. Te lang. Geen hitpotentieel. Misschien als EP?
Queen weigerde. Ze wisten het: dit zou een enorme hit worden of een spectaculaire flop. Niets ertussenin.
De redding kwam van DJ Kenny Everett, een vriend van Freddie. Hij draaide het nummer 14 keer in één weekend op Capital Radio. Veertig keer in totaal. De buzz die dat startte was onstuitbaar. Op 20 november 1975 ging de video in première op Top of the Pops. Queen keek in hun hotelkamer in Taunton. Het nummer schoot naar nummer 1 en bleef daar negen weken – destijds een record.
Voor mij, als elfjarige jongen die het achteraf ontdekte, was dit het moment waarop ik begreep dat muziek verder kon gaan dan je voorstellingsvermogen. Het einde van het nummer, die gongslag – dat moment blijft tot op de dag van vandaag mijn favoriete deel. Die golf van opluchting na alle chaos, die laatste echo van iets gigantisch dat net is gebeurd. Pure catharsis.
Wat Bohemian Rhapsody zo onsterfelijk maakt, is dat het totaal anders is. Het is niet inwisselbaar. Je kunt het niet vervangen door iets anders. Het is muzikaal van grote kwaliteit, opgebouwd met een architectonische precisie die ontbreekt in de meeste rockmuziek. En het vestigde de faam van Freddie Mercury als de grootste rockzanger aller tijden.
Dit was geen single. Dit was een statement: durf en originaliteit horen thuis in rockmuziek.
DE TWEEDE GENERATIE: DE WAYNE’S WORLD RENAISSANCE (1992)
Zeventien jaar later was Queen niet bepaald hip meer. Freddie was in 1991 overleden, en “Bohemian Rhapsody” was voor velen vooral nostalgie. Een klassieker, zeker. Maar geen actuele muziek meer. Tot Mike Myers zijn voet dwars zette.
De studio achter Wayne’s World wilde Guns N’ Roses gebruiken voor die iconische openingsscène in de auto. GN’R was gigantisch op dat moment. Queen was… verleden tijd. Maar Myers weigerde pertinent. Hij wilde Bohemian Rhapsody, punt uit. Hij vocht ervoor, en hij won.
Die scène – Wayne, Garth en hun vrienden die volledig losgaan in die AMC Pacer, headbangende tijdens de hardrock sectie, luchtgitaar tijdens de solo’s – bracht het nummer terug naar nummer 2 in de Billboard charts. Bijna twee decennia na de originele release. Een nieuwe generatie ontdekte het nummer, en dat op een volkomen onverwachte manier: als ultieme auto-singalong, als pure vreugde op vier wielen.
Brian May gaf later toe dat de band zélf ook altijd energiek meebewoog in de auto met hun eigen nummers, precies zoals in de film. “Hoewel,” voegde hij eraan toe, “ik ben nu te oud voor air guitar.”
Het bewijs dat Myers gelijk had: Bohemian Rhapsody is het enige nummer ooit dat twee keer nummer 1 werd in de UK charts tijdens Kerstmis. Eerst in 1975, bij de release. En opnieuw in 1991, kort na Freddie’s dood. Twee generaties, twee keer de top. De cyclus was compleet.
DE DERDE GENERATIE: DE FILM EN DE STREAMING-ERA (2018)
En toen kwam de film. Bohemian Rhapsody uit 2018 deed wat zelfs Wayne’s World niet had gedaan: het bracht het nummer naar een generatie die streaming als default had, die vinyl nooit heeft gekend, die Freddie Mercury alleen kon zien in pixels.
Plots was het niet alleen het meest iconische rocknummer aller tijden – het werd ook het meest gestreamde nummer uit de 20ste eeuw. Jongeren die Freddie nooit live hadden kunnen zien, ontdekten hem alsof hij nog bestond, alsof hij nog steeds iets te zeggen had. TikTok zat vol met covers, analyses, reactievideo’s van mensen die het voor het eerst hoorden en niet konden geloven wat ze hoorden.
Het nummer kreeg een derde leven, een derde golf van ontdekking. En opnieuw bewees het onverwoestbaar te zijn.
DE LEGACY: HET ONHERHAALBARE FORMAT
De invloed van Bohemian Rhapsody reikt ver, maar het vreemde is: bijna niemand heeft het ooit echt geprobeerd. Dit format, op deze schaal, met de ambitie om er ook nog eens een hit mee te scoren – het blijft onaangetast terrein.
Je hoort elementen ervan in Mika’s theatrale pop. Guns N’ Roses waagde zich met “November Rain” aan een epic in eigen recht, maar dat was een powerballad met een orkest, niet dit. In Nederland probeerde Valensia het met “Gaia” – ook een man met lange haren achter een piano, zwaar klassiek beïnvloed – maar geen Bohemian Rhapsody revisited. Kan ook niet.
En dat is precies wat Bohemian Rhapsody zo uniek maakt: het is niet alleen ongeëvenaard, het is ook onherhaalbaar. Artiesten durven het format niet eens meer aan te raken. Een zes minuten durend nummer zonder refrein, met een a capella intro, een ballad, een operasectie en een hardrock climax? Geen platenlabel ter wereld zou dat vandaag groen licht geven. Zelfs niet als je Freddie Mercury uit de dood kon laten herrijzen.
Het nummer staat daar als een monument: bewonderenswaardig, onsterfelijk, en totaal geïsoleerd in zijn grootsheid.
Het breekt een lans voor originaliteit in een industrie die altijd probeert formules te vinden, sjablonen te maken, successen te kopiëren. Maar Bohemian Rhapsody laat zich niet kopiëren. Het is de ultieme fuck you tegen elke A&R manager die ooit zei: “Maak het korter, maak het simpeler, maak het commerciëler.”
DRIE GENERATIES, ÉÉN WAARHEID
Drie generaties. Drie ontdekkingen. Maar altijd hetzelfde nummer, onaangetast, onomstreden, onweerstaanbaar.
Voor de eerste generatie was het een revolutie – bewijs dat rock verder kon gaan dan drie akkoorden en een refrein.
Voor de tweede generatie was het een herontdekking – een reminder dat grootsheid nooit veroudert.
Voor de derde generatie is het een openbaring – het bewijs dat er ooit een tijd was waarin artiesten dit konden maken en er nog mee wegkwamen ook.
50 jaar later staat het er nog. En het zal er over 50 jaar ook nog staan, omdat het niet gebonden is aan een tijdperk, een trend, of een generatie. Het transcendeert alles.
Mama, we’ve made it.
Vijftig jaar geleden durfde Queen het ondenkbare. En de wereld luistert nog steeds.
Writerz Block 
Plaats een reactie